Cumhuriyet'in En Uzun Yılı: 1923

Kutlama programında konuşmacı olan Prof. Dr. Zafer Toprak, 19 Mayıs 1919'dan 23 Nisan 1920'ye oradan da 1923 yılında Cumhuriyet'in kuruluşuna geçen sürenin Türkiye tarihinin belki de o günlere kadar görmediği uzunlukta bir zaman dilimini oluşturduğunu vurgulayarak sözlerine başladı. Prof. Dr. Zafer Toprak, sunumunda "20. yüzyılın en uzun yılı, tabi burada metaforik olarak kullanıyorum, aslında 1923 yılıdır. Çok özel bir yıldır. Çünkü 1922'de bildiğiniz gibi Büyük Taarruz'la sonuca varılmıştır. Askerî zaferler elde edilmiştir. Bundan sonra aslında Türkiye'nin inşa süreci gündeme gelecektir. Ve bu 1922'nin sonbaharından itibaren kurgulanmaya başlanır. Zaten 1922'nin sonbaharı, 1 Kasım 1922'de saltanat ilga edilir." sözleri ile Cumhuriyet'in ilk yıllarının önemini vurguladı.

Cumhuriyet Türkiyesi on yılı aşkın savaşların sonucu Osmanlı'dan bir enkaz devraldığına dikkat çeken Prof. Dr. Zafer Toprak, bağımsız bir devlet kurmanın bağımsız bir ekonomik yapı ile mümkün olacağı vurgusuyla Cumhuriyetin ilanından önce İzmir'de 1923'te toplanan Türkiye İktisat Kongresi'nin gerçekleştiğini söyledi. Topyekûn kalkınma için bir an önce ülkenin seferber edilmesinin kaçınılmaz olduğunu aktaran Prof. Dr. Toprak, bu amaçla Türkiye İş Bankası ve Sanayi ve Maadin Bankası'nın hemen ardından da ilk ulusal sigorta şirketi olan Anadolu Sigorta'nın kurulduğunu belirtti. 

Cumhuriyetimizin kuruluşunda ve devam eden süreçte Lozan Antlaşması'nın da önemine değinen Prof. Dr. Toprak, "1923 yılının en önemli olaylarından biri de Lozan'dır. Hakikaten Lozan, Türk dış politikasının omurgasını oluşturacaktır o tarihten itibaren. Ve ilk defa Türkiye, eşit koşullar altında Batılı ülkelerle bir uluslararası antlaşma imzalamıştır. Bu, çok önemli bir gelişmedir" diyerek sözlerini noktaladı.